Jedan istraživač je ponovo oživio teoriju staru gotovo 100 godina, kako bi osporio postojanje Velikog praska, izazivajući jednu od najutvrđenijih teorija u modernoj nauci...
U svom radu, objavljenom u časopisu Particles, Lior Šamir, vanredni profesor sa Univerziteta u Kanzasu, tvrdi da fotoni svetlosti gube energiju kako prelaze ogromne razdaljine svemira.
Teorija „umorne svetlosti“, koju je prvi put predložio astronom Fric Zvicki 1929. godine, pokušava da objasni fenomen crvenog pomaka – smanjenje energije fotona svetlosti kako se njegova talasna dužina povećava, što se dešava kada se udaljene galaksije povlače od nas.
U jednostavnim terminima, ova teorija tvrdi da svemir mora biti statičan, a ne u fazi ubrzanog širenja, jer bi svetlost gubila energiju tokom putovanja kroz svemir, umesto da pokazuje pomeranje galaksija. Iako su astronomi više puta osporavali ovu teoriju, sada je Šamir koristi kao osnovu za povratak na tu ideju, pozivajući se na podatke sa teleskopa Džejms Veb, koji je pružio nove uvide.
„U 1920-im godinama, Edvin Habl i Džordž Lematr su otkrili da što je galaksija udaljenija, to se brže povlači od Zemlje“, rekao je Šamir. „Ovo otkriće je dovelo do razvoja teorije Velikog praska, koja sugeriše da je svemir počeo da se širi pre oko 13,8 milijardi godina.“
„Teorija umorne svetlosti je bila uglavnom zanemarena, jer su astronomi prihvatili teoriju Velikog praska kao konsenzusnu teoriju o svemiru“, objašnjava Šamir. „Međutim, poverenje nekih astronoma u Veliki prasak počelo je da slabi kada je teleskop Džejms Veb zabeležio prve slike.“
Prema Šamirovim tvrdnjama, teleskop Džejms Veb otkrio je ozbiljnu diskrepanciju u podacima, što bi, kako kaže, trebalo da nas natera da preispitamo naše trenutno razumevanje nastanka svemira. Umesto da prikazuje mladi svemir u njegovim najranijim fazama, teleskop je prikazao „velike i zrele galaksije“, što je za Šamira problematično. Ako je Veliki prasak stvarno bio tačan, ove galaksije bi bile starije od samog svemira.
Šamir tvrdi da su podaci o crvenom pomaku, uzimajući u obzir konstantnu rotacionu brzinu Zemlje oko centra Mlečnog puta, otkrili povećanje razlike sa udaljenostima galaksija. Prema njegovoj analizi, ovo bi mogao biti dokaz za teoriju „umorne svetlosti“ koju je Zvicki predvideo.
Međutim, većina naučnika i dalje osporava ovu ideju, jer, kako su ranije tvrdili, udaljeni objekti bi trebalo da izgledaju zamagljeni ako bi fotoni gubili energiju tokom svog puta. Takođe, istraživanja kosmičkog mikrotalasnog pozadinskog zračenja, „fosilnog“ svetla koje je putovalo kroz svemir, nastavljaju da osporavaju ideju da svetlost gubi energiju.
Bez obzira na Šamirove tvrdnje, Veliki prasak ostaje dominantna teorija u kosmologiji, ali nova istraživanja, poput njegovih, podstiču važnu diskusiju i preispitivanje postojećih modela.
