NASA je nedavno otkrila podzemni kompleks, zakopan duboko ispod leda Grenlanda, koji su istraživači na prvi pogled smatrali delom neke napredne civilizacije.
Međutim, ubrzo je potvrđeno da se radi o bivšoj vojnoj bazi SAD iz vremena Hladnog rata – poznatoj kao Camp Century. Ova baza, izgrađena 1959. godine, bila je deo tajnog programa američke vojske pod nazivom Project Iceworm. Cilj je bio postavljanje mreže nuklearnih raketnih lansirnih rampi ispod glečera Grenlanda, koje bi bile otporne na sovjetske nuklearne napade. Iako je Camp Century javnosti predstavljan kao naučna istraživačka stanica za proučavanje glečera, njegova prava svrha bila je znatno drugačija. Projekat je predviđao instalaciju čak 600 raketa, spremnih za uništenje većine ciljeva u tadašnjem SSSR i Istočnoj Evropi.
Struktura baze uključivala je mrežu tunela ukupne dužine od skoro tri kilometra, a ceo kompleks napajao je nuklearni reaktor. Međutim, sredinom 1960-ih otkriveno je da led nije dovoljno stabilan da podrži ovakav projekat na duže staze. Pomicanje glečera ugrozilo je strukturalnu održivost baze, zbog čega je 1967. godine napuštena, ostavljajući iza sebe nuklearni otpad koji i danas predstavlja ozbiljan ekološki problem.
NASA tim je tokom istraživanja ledenih ploča Grenlanda, pomoću radarskih snimaka, slučajno ponovo otkrio Camp Century. Istraživači su prvo primetili neobične obrasce u ledu, koji su se ispostavili kao strukture bivše baze. Ove radarske mape otkrile su paralelne linije koje se podudaraju sa istorijskim planovima rasporeda tunela i objekata unutar baze.
Danas je Camp Century zakopan ispod 30 metara leda i snega, ali naučnici upozoravaju da bi klimatske promene mogle ponovo izložiti ovu lokaciju. Topljenje glečera moglo bi osloboditi nuklearni otpad, što bi stvorilo značajne ekološke i biološke rizike. Pored toga, nedostatak detaljnog znanja o debljini i ponašanju ledenih ploča otežava predviđanje brzine porasta nivoa mora, što je ključno za globalno planiranje.
Otkrivanje Camp Century podseća nas na ambicije i strahove iz doba Hladnog rata, ali i na složenost odnosa između tehnologije i prirode. Dok se led Grenlanda topi, izazovi prošlosti i potencijalne opasnosti budućnosti postaju neizbežna tema za naučnu zajednicu.
