Na visini od 4.877 metara na planini Everest, nalazi se jedno od najizolovanijih istraživačkih mesta na svetu - laboratorija poznata kao "Piramida", u kojoj radi samo jedna osoba...
Ova zapanjujuća građevina, sagrađena 1990. godine, prvobitno je bila deo zajedničkog nepalsko-italijanskog projekta, a korišćena je za proučavanje klimatskih promena, biodiverziteta i zagađenja.
Piramida je deo Globalnog programa za praćenje atmosfere (GAW) i postala je ključni objekat za istraživanje klimatskih promena u Aziji. Jedan od najvažnijih ciljeva bio je praćenje nivoa zagađenja i kako ono utiče na klimatske uslove, uključujući atmosferske smeđe oblake koji se šire od Indijskog okeana do Himalaja. Ovi oblaci utiču na kvalitet vazduha, poljoprivredu i monsune.
Tokom godina, u laboratoriji je izvedeno oko 520 misija, a ona je opremljena modernim telekomunikacionim i internet sistemima, čineći je jednom od najnaprednijih istraživačkih stanica na ovoj visini. Naučnici su otkrili da zagađivači dospevaju do himalajskih glečera, ubrzavajući topljenje leda, što dodatno pogoršava klimatske promene.
Iako je laboratorija nekada bila izuzetno aktivna, finansijski problemi koji su počeli 2010. godine doveli su do obustave većine istraživačkih misija. Kaji Bista, upravnik laboratorije, trenutno je jedina osoba koja održava objekat. U intervjuu iz 2022. godine, Bista je rekao da je mnogo laboratorijske opreme postalo neupotrebljivo zbog nedostatka sredstava, ali i dalje se nada da će laboratorija nastaviti sa radom kao opservatorija.
"Raditi sam na ovom terenu može biti uživanje, ali često postaje veoma usamljeno," kaže Bista. On dodaje da nisu mogli da zamene filtere za praćenje zagađenja, a nije bilo ni smisla prikupljati uzorke jer nije bilo sredstava za njihovo skladištenje ili transport.
Paul Mejovski, glaciolog sa Univerziteta u Mejnu, istakao je važnost visokoplaninskih naučnih stanica za razumevanje klimatskih i ekosistemskih varijacija. "Ove stanice su ključne za sprovođenje višenedeljnih istraživanja i mogu biti fokus za mlade naučnike, ali i lokalne zajednice da učestvuju u naučnim otkrićima."
Piramida je trenutno spremna da primi istraživačke grupe, ali ako finansiranje ne bude obezbeđeno, postoji rizik da će ovaj značajan objekat biti trajno napušten, što bi bio kraj jedne od najstarijih visokoplaninskih laboratorija u Himalajima.
